İşitme kaybı ve çeşidi tespit edildikten sonra, işitme kaybını kontrol altında tutabilecek, kullanıcının rahat edebileceği işitme cihazı seçilir. İşitme merkezlerinde veya KBB doktorlarından detaylı bilgi alınabilir. İşitme cihazlarında maksimum fayda sağlamak için belirli bazı şartların yerine gelmesi gerekir. Kişinin işitme kayıp türü, seviyesi, yaşı ve çalıştığı ortam göz önünde bulundurularak işitme cihazı verilir. İşitme Cihazı seçimini uzman kişiler yapar. İşitme kaybını telafi etmek amacıyla kullanılan 6 farklı boy ve türde işitme cihazı bulunmaktadır.
1- Kulak arkası
2- Kulak içi
3- Kanal içi
4- Dip kanal
5- Gözlük tipi
6-Cep tipi
İşitme cihazının fayda vermesinin ön koşulları bulunmaktadır. Sadece cihazı alıp kulağına takmak yetmiyor. İşitme kaybının frekans tabanlı olması, her frekansa ayrı kazanç sunmayı zorunlu hale getirmektedir. Frekansların farklı tespit edilebilmesi için gerekli türleriyle beraber işitme testleri yapılmalıdır. Cihazın frekansa göre uyarlanabilmesi için frekans yanıtının doğru alınması gerekmektedir. İşitme kaybının türünü, seviyesini, frekans çözünürlüğünü tespit etmek için aşağıdaki işitme testlerinin tam yapılması gerekmektedir.
Ön Koşullar:
A) Odyo Testinin Tam Yapılması
Yapılan işitme testi 5 bölümden oluşur.
1- Eşik testi: Ses seviyesi, frekans bazlı tespit edilir.
2- Kemik yolu işitme eşiği: İşitme kaybı türü tespit edilir.
3- En rahat ses seviyesi: Sinus tonlarıyla rahat ses seviyesi tespit edilir.
4- İnsan sesiyle en rahat seviye: İnsan sesleriyle rahat konuşma seviyesi tespit edilir.
5- Tedirgin edici ses seviyesi: Kişinin yüksek seslere karşı gösterdiği tepki ölçülür.
B) Saf Ses Tonu Veren Kaliteli Cihaz
İşitme kaybının oluşması durumunda sesleri üreten mekanizmada bazı bozulmalar meydana gelir. Kişinin ses ihtiyacı ve duyarlılığı değişir. Seslerin algılanabilmesi için işitmesi bozulan kişinin ihtiyacını karşılayan, durumuna göre uyarlanabilen cihaza ihtiyaç olur. İnsanlar hareketlidir; farklı mekanlara girer çıkarlar, farklı ortamlarda bulunur ve farklı şeylerden keyif alırlar. Farklı müzik dinler ve farklı seviyelerden hoşlanırlar. İşitme cihazları tam duyanlar için değil, duyma kaybı olanlar içindir. Konuşmalar, çevre sesleriyle beraber veya farklı zamanda gerçekleşir, gürültünün aynı frekansta olması, konuşmaları bastırır ve zayıflatır. İşitme cihazı teknik yapısı itibariyle, mikrofon tarafından algılanan tüm sesleri yükseltir. Karmaşık algılanan gürültü, iç içe olan ve farklı frekanslarda üretilen seslerin ayrışması, rahatsız edici seslerin ve gürültülerin zayıflatılması, konuşmanın belirginleşmesine katkı sağlar. Konuşmayı öğrenmek ve doğru telaffuz etmek duymanın kalitesine bağlıdır.
Düzgün duyanlar, düzgün konuşur, düzgün duyanlar düzgün taklit ederek aynı sesi üretebilir. Cihazın görevi, sadece sesi yükseltmek değil aynı zamanda sesi sadeleştirmek ve kullanıcının seveceği konuma getirmektir. Yeni dil öğrenen bebekler ve çocuklar düzgün duyarlarsa, düzgün telaffuz edebilirler. Zekaları gelişir, kelime birikimi yapabilirler. Kelimenin, saf ve sade olmayan seslerden ayrışması, bebek tarafından fark edilmesi mümkün değildir.
Sade ve temiz ses üretmeyen cihazlar, kelime değil gürültü üretirler, gürültünün üretilmesi ise kullanıcıyı ancak asabileştirir. Normlara göre üretilmeyen ve uygulanmayan cihazların kullanılması durumunda, iç kulakta geride kalan sinir sistemini de tahrip ederek, kalıcı çınlamanın oluşmasına ve sağırlığa neden olur.
C) Uyumlu Cihaz
İşitme kaybının telafisine yönelik dijital teknolojide kullanılan farklı cihaz çeşitleri bulunmaktadır. Cihaz seçiminde, işitme kaybının seviyesi, çeşidi, kulağın anatomik yapısı ve kişinin cihazı kullanım becerisi gibi etkenler büyük rol oynar. Örnek olarak; normal şartlarda yüksek frekans kayıpları için, openfit denilen cihazlar tavsiye edilir. Koklearda hasarı olan, çok ileri kayba sahip bireyler için çok kanallı kulak arkası cihaz tavsiye edilir. Alternatif olarak kanal içi ve mikro power cihazlar tavsiye edilebilir. Kanal içi cihaz kullanan kişi, tercih edeceği cihazı kullanabilmelidir, günlük bakımı yapmalı ve filtresini kontrol edebilmelidir. Hoparlöre sıvı kaçması durumunda, tamir için ücret ödemeye hazır olmalıdır.
Temel prensipte algılama sorunu artıkça, yüksek donanımlı cihaza ihtiyaç vardır. Kişi için gürültü büyük sorun ise çok kanallı cihazlara ihtiyaç vardır. Kişinin algılaması düşük ise çok kanallı ve donanımlı cihaza ihtiyaç vardır. Uyumlu cihaz, tek bir bakış açısıyla tespit edilemez. Bunun farklı boyutları vardır. Lütfen detaylı bilgi için” İşitme cihazları uyarlama metotları” kitabına müracaat ediniz.
D) Cihaz Uyarlamasının Doğru Yapılması
Ses bir ihtiyaçtır, ses almak bir zevktir. Her bireyin ses ihtiyacı ve zevki farklıdır. Her birey farklı seslerden hoşlanır ve farklı seslerden kaçınır. Her bireyin kendine özgü bir ses dünyası bulunmaktadır. Bu ses dünyasında kendisinin hoşuna giden tınılar ve melodiler bulunmaktadır. Evrende var olan sesler tüm insanların ses ihtiyacını karşılarken, her insan farklı seslerden hoşlanır ancak her insanın aradığı ve kendine özgü bulduğu bir ses dünyası bulunmaktadır. İşitme kaybının oluşması durumunda, kişinin sesi yükselten ve sadeleştiren teknolojiden beklentisi, kendine özgü ses dünyasında kendisini yaşatmasına devam ettirmesidir. Kişi bu sesi bulursa mutlu olur ve cihazını sever.
İşitme cihazı değil, mini bilgisayar
Modern işitme cihazları, cihazdan öte bir mini bilgisayardır. Farklı işitme kayıplarını karşılayabilir, milyonlarca farklı şekilde uyarlanabilir. Gündelik yaşanabilir sorunlara karşı geliştirilen parametrelerle sorunlar çözülebilir, kullanıcının endişesi yok edilebilir.
Sorunlara uyumlu parametrelerin seçilmesi, ortam yapısıyla uyumlu programların yapılması, ince parametreleri dinamik uyarlama ile desteklemesi cihazı kulakta yük değil, vazgeçilmez bir değer yapacaktır. Kullanıcının cihazından memnun kalmaması durumunda, sorunları belirgin bir şekilde açıklaması gerekmektedir. Memnuniyetin önünde duran nedir? Kulağın kendisi mi, yanlış kullanım veya uyarlama mı, yanlış teşhis mi, yanlış seçilen cihaz mı teker teker kontrol edilmelidir. Önemli olan doğru cihazın, doğru parametrelerle ve doğru uygulayıcı tarafından uygulanmasıdır.
