İşitme Cihazı Nedir?
İşitme cihazı, bilinirliği ülkemizde istenilen seviyede olmayan ancak işitme kayıplarının rehabilitasyonunda kullanım oranı en yüksek olan tıbbi cihazlar olarak tanımlanabilir. İşitme kaybı yaşayan, çevresinde işitme kayıplı bireyler olan birçok kişi işitme cihazıyla ilgili yeterli bilgiye sahip değil, bu sebeple ‘İşitme cihazı nedir?’ sorusu da sıkça sorulan ve cevabı ülkemizde net olarak bilinmeyen sorulardan birisi. İşitme cihazı, işitmesinde kayıp olan bireylerin çevredeki tüm sesleri normal seviyede duyması için geliştirilmiş cihazlara verilen genel isimdir. Buradaki tek istisna durum, total (tamamen) işitme kaybı yaşayan bireylere uygulanan koklear implant uygulamasıdır. Koklear implantları ayrı bir sınıfta inceleyecek olursak, işitmenin normalleştirilmesi için kullanılan tüm cihazlara işitme cihazı diyebiliriz. İnsanlık tarih boyunca işitme kaybı yaşamış ve çok eski dönemlerde ellerini kulağının arkasına götürerek sesleri daha normal seviyede almaya çalışmışlardır. Yılların ve teknolojinin ilerlemesi ile çok daha gelişmiş işitme cihazları geliştirilmiş ve insanlığın hizmetine sunulmuştur. Genel çalışma mantığı olarak dışarıdaki sesleri Mikrofon yardımıyla toplayan işitme cihazları, içlerindeki Dijital Sinyal İşlemleyici (DSP) ile kişinin işitme kaybına uygun şekilde işlemler ve sonrasında Hoparlör yardımıyla sesi tekrar üreterek kulağa gönderirler. Buradaki esas nokta; işitme cihazının kişiye özel bir cihaz olmasıdır. Sesleri kişinin işitme kaybına göre işlemleyip düzelterek yeniden oluşturan işitme cihazları kişiye özel fayda sağlamak üzerine uygulanan cihazlardır. İşitme cihazlarının ülkemizdeki bilinirliği ve algısı ne yazık ki istenilen düzeyde değil. Tüm dünyada işitme kaybı denildiğinde ilk akla gelen şey işitme cihazı iken ülkemizde işitme cihazı çok sevilen bir şey değil. Bunun sebepleri arasında geçmişte yapılan yanlış uygulamalar ve kullanılan eksik-yetersiz teknoloji ile uygun uzman eksikliğiydi. Ancak günümüzde işitme alanındaki tüm gelişmelerin ülkemizde de üst seviyelere çıktığını göz önünde bulundurursak, işitme cihazı ve işitme cihazı uygulamasının işitme kayıplarında başvurulacak ilk yol olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. İşitme Cihazı Kimlere Önerilir? İşitme cihazları, çok hafif dereceli olarak nitelendirilen işitme kayıpları ve total olarak nitelendirilen işitme kayıpları haricindeki tüm işitme kayıplarında önerilir. Doğumdan sonraki 2. aydan itibaren, yaş sınırı olmaksızın tüm yaş gruplarında kullanılması önerilir. İşitme cihazı önerilecek kişilerde işitme kaybının var olması temel şart iken, işitme cihazı kullanılıp kullanılamayacağını belirleyen ek durumlar da vardır. İşitme Kaybı Dereceleri İşitmenin normal sınırları 0 – 25 dB aralığıdır. Bir bireyde işitme eşiklerinin 25 dB üzerine çıkması işitme kaybı oluştuğunu göstermektedir. Dereceleri yönünden işitme kayıplarını değerlendirdiğimizde hafif, orta, ileri, çok ileri ve total olmak üzere farklı seviyelerde meydana geldiğini belirtebiliriz. İşitme Cihazı Pili İşitme cihazları, elektronik cihazlar oldukları için enerjiye ihtiyaç duyarlar ve bu enerjiyi piller ile sağlarlar. Son dönemde geliştirilen şarjlı cihazlar olsa dahi işitme cihazı sektörünün büyük çoğunluğunu kullan-at pillerle çalışan işitme cihazları oluşturmaktadır. İşitme cihazları için üretilen 4 pil modeli vardır: İşitme Cihazları Nasıl Çalışır? İşitme cihazları için, tamamen dijital altyapı ile çalışan mini birer bilgisayar diyebiliriz. 20 yılı aşkın süredir tamamen dijitalize olmuş olan işitme cihazları dış dünyadan almış olduğu sesleri analogdan dijitale çevirerek işlemekte ve bu sayede işitme kaybına tamamen uygun sesler üretebilmektedir. İşitme cihazlarının iç yapısına baktığımızda sesin alınması, işlemlenmesi ve üretilmesi için üç ana parça bulundurduğunu söyleyebiliriz. Mikrofon, dijital sinyal işlemleyici ve hoparlör bu ses döngüsünün oluşmasını sağlayan temel parçalardır. İşitme cihazları mikrofonlar sayesinde dış ortamdaki sesleri alırlar ve alınan ses dijitalden analoga dönüştürücüler ile dönüştürülür. Dijital veri haline gelmiş olan ses dijital sinyal işlemleyicide kullanıcının işitme kaybı verileri doğrultusunda işlemlenir, işlenmiş olan sesler hoparlöre gönderilir ve hoparlöre ulaşmadan önce dijitalden analoga dönüştürücüler ile dönüştürülür. Analog ses bilgisini alan hoparlör kendisine gelen bilgi doğrultusunda sesleri üreterek kulağa gönderir. İşitme Cihazları Zararlı mı? İşitme cihazları; işitme kayıplarının rehabilitasyonunda kullanılan, işitme kaybının ilerlemesini azaltıcı ya da durdurucu özelliği olan tıbbi cihazlardır. İşitme cihazlarının zararlı ya da kulağı tembelleştirici özellikte olduğu yönündeki bilgiler ise tamamı ile yanlıştır. İşitme kaybı durumunda bireye zarar verecek olan durum, vücudun desteğe ihtiyaç duyduğu işitme kaybı halinde o desteği vermemek olacaktır. Öyle ki işitme cihazı kullanılmaması durumunda işitme kaybı kötüleşebilir ancak bundan daha da önemli olan durum ise işitme kaybı ile beraber konuşmayı algılama skorlarının da hızla düşüşe geçecek olmasıdır. Sesleri duyamadığımız durumda beyin seslerden uzak kalmakta ve bu sebeple iletişimin temel araçlarından olan anlama/algılama fonksiyonu giderek kötüleşmektedir. Bu sebeple işitme cihazı kullanımı hem işitme kaybının kötüleşmesi hem de işitme kaybının beraberinde getirdiği sorunların artmaması için hayati derecede önemlidir. Özetlemek gerekirse; işitme cihazları zararlı olmanın aksine işitme işitme kayıplı bireylerin en büyük dostlarıdırlar. İşitme Cihazı Fiyatları İşitme cihazları çok farklı teknolojik özelliklere ve farklı imkanlara sahip olarak birbirinden ayrılmaktadır. Hem bu sebeple hem de 20’den fazla işitme cihazı markası bulunması sebebiyle işitme cihazlarının fiyatları da çokça farklılık göstermektedir. Günümüz itibariyle bakarsak 10 bin liradan 75 bin liraya kadar farklı fiyat aralıklarında işitme cihazları olduğunu söyleyebiliriz. Peki, işitme cihazları fiyatları arasında bu kadar fazla fark olmasının temelinde ne yatıyor? Yazımızın yukarıda kalan kısmında işitme cihazlarının teknolojik birer aygıt olduklarını belirtmiştik. Teknolojinin her alanında olduğu gibi işitme cihazlarında da farklı teknolojiler, farklı yazılımlar ve farklı materyaller kullanılmaktadır. Sadece farklı işitme cihazı markaları arasında değil aynı markanın farklı ürün grupları arasında bile çok farklı fiyat skalaları bulunmaktadır. Bu durumu birkaç yönden ele almak gerekirse;