Çift Taraflı (Bilateral) İşitme Cihazı Nedir?
İşitme kaybı, bireylerde tek taraflı gözlendiği gibi çift taraflı da gözlenmektedir. Çift taraflı (bilateral) işitme cihazı, her iki kulakta işitme kaybı varlığında ya da tinnitus (çınlama) şikâyeti olduğu durumlarda bireylerin kullanması gerekmektedir.
Bireyler toplantı, görüşme, ikili ve grup sohbetleri ve sosyal yaşamdaki diğer önemli anlarda işitme kaybının olumsuz etkilerini yaşamaktadır. İşitme kaybının yetişkin bireylerde konuşulanları ikiletme, iş başarısındaki değişim, stres ve depresyon gibi olumsuz sonuçları vardır. Çocuklarda ise bu durumu konuşma gelişiminde azalma, seslere yönelimin azalması, akademik başarının azalması gibi durumlar oluşturmaktadır. Bireyler işitme kaybından yaşadıkları olumsuzlukları ve çınlama şikayetleri için işitme cihazı kullanmalıdırlar.
Gürültülü ortamlarda konuşmanın anlaşılırlığının azalması, gelen iletilerin beyne eksik iletilmesi, her iki kulağında işitme kaybı tanısı almış bireyler için birer dezavantajdır. Bu durum çift işitme cihazı kullanımıyla kompanse edilmiş olur. İki kulakta birden işitme cihazı kullanmanın tek kulakta kullanmaya kıyasla neden daha sağlıklı olduğuna bakacak olursak;
- Ses konforuna olan etkisi,
Her iki kulakta işitme cihazı kullanımında sesler daha yüksek algılanır (binaural summation). Bu sayede tek kulaktan fazla işitme cihazı kazancı sağlamak yerine çift işitme cihazı ile çok daha konforlu bir ses elde edilmektedir. İşitme cihazından fazla kazanç sağlamadan yeterli ve dengeli bir ses sunduğumuz için bireyler rahatsız edici ötme, hışırtı gibi seslerden uzak ve memnun olmaktadırlar. Bununla birlikte bireyler, çoklu konuşmacının bulunduğu ortamlarda her yönden gelen sesleri alabildikleri ve beynin sesleri filtrelemesi sayesinde yaşam kalitelerini arttırmış olurlar.
- Konuşmayı anlamaya etkisi,
Çift taraflı işitme cihazı kullanan bireyler beyni her iki kulaktan gelen sinyallerle uyarırlar. Bu iletiler işitsel yolların canlılığını ve devamlılığını sağlamaktadır. Yapıların canlı kalması beraberinde konuşmayı anlama becerilerinin azalmasına engel olmaktadır. Bununla birlikte çift cihaz kullanımında gürültülerin baskılanıp konuşma seslerinin ön plana çıkması, çift cihazla her yönden gelen sesleri rahat bir şekilde alabilme, yüksek kazanç sunmaktan kaynaklı oluşabilecek rahatsız edici seslerin ekarte edilmesi ve seslerin daha canlı ve doğal duymak, konuşmayı almaya yardımcı etkenlerdendir.
- Gürültülü ortamlarda sesleri ayırt etmeye olan etkisi,
Bir kulağında işitme cihazı kullanan bireyler gürültülü ortamlarda sesleri ayırt etme ve konuşmayı anlama konusunda yeterli verimi alamayabilirler. Bunun sebebi; seslerin cihaz kullandığı kulaktan şiddeti arttırılarak beyne iletilmesi, cihaz kullanmadığı kulakta da işitme kaybı olduğu için işlenecek yeterli bilginin olmamasından kaynaklanır. Dolayısıyla tek kulaktan hem ses hem gürültünün şiddeti artarak beyne ulaşır. Böylece hedef sinyalin gürültüden ayrıştırılması zorlaşmış olur. Çift kulakta işitme cihazı kullanımında ise sesler her iki taraftan da dengeli bir şekilde alınarak gürültünün baskılanması (binaural squelch) sağlanır.
- Emniyetli yaşamaya olan etkisi,
İşitme cihazları bireylere yönsellik özellikleri sayesinde seslerin kaynağını tespit etmeye yardımcı olmaktadır. Tek kulakta (monoaural) işitme cihazı uygulamasında yönsellik daha dar bir alanı kapsamaktadır. Bundan dolayı doğal yapıdan farklı olduğu için bireylere yeterli gelmemektedir. Örneğin tek kulağında işitme cihazı kullanan bir birey yolun karşısına geçmeye çalıştığında araç ve diğer uyaran seslerini cihaz kullandığı taraftan yüksek duyacaktır. Bu uyaranlar işitme cihazı kullanmadığı taraftan geldiğinde, sesler yine işitme cihazı kullanılan taraftan daha iyi duyulacağı için birey ses kaynağının yönünü yanlış algılayacak ve yönelecektir. Bu gibi durumların önüne geçebilmek için bireyler her iki kulağına işitme cihazı kullanmalıdırlar.
- Yaşam kalitesine etkisi,
Çift cihaz kullanımı bireylerin işitme performansını, sosyal çevresiyle ilişkilerindeki yeterliliğini ve yaşam kalitesini arttırmaktadır. Bireyler dudak okuma ihtiyacı hissetmeden hayatına devam edebilmekte, yaşamın önemli anlarında işitme engeliyle karşılaşmamaktadırlar. İşitme kaybı kaynaklı oluşabilecek aile içi problemlerin, stres depresyon ve diğer psikolojik rahatsızlıklardan daha az etkilenmektedirler. Çift cihaz kullanımıyla kognitif becerilerde zayıflamanın önüne geçilmektedir.
Bireyin yaşam kalitesini arttırmak için işitme cihazını kabullenmesi gerekmektedir. Bunun için klinisyenin bireyi çift taraflı işitme cihazı kullanmanın avantajları hakkında bilgilendirmesi, cihazın teknik özelliklerini aktarması ve bireyin sosyal gereksinimlerine uygun işitme cihazı seçimi önemlidir.
- Sesin yönünü tayin edebilme becerisine etkisi,
Her iki kulağında işitme kaybı bulunup tek taraflı işitme cihazı kullanan bireylerin, sesleri iki kulaktan dengeli bir şekilde alamadıkları için ses kaynağının yönünü tayin edebilme becerileri çok daha zayıftır. Bununla birlikte başın anatomik yerleşiminden kaynaklı kulaklar arası faz ve zaman farkı sesin yönünü tayin etmemizi sağlar. Ses kaynağını fark edebilme becerisi kaybolmuş ya da kısıtlanmıştır.
- Odaklanma yeteneği, akademik ve iş başarısına etkisi,
Bireyler sosyal yaşamında pek çok iletişim ortamında bulunurlar. Çift taraflı işitme cihazı kullanımında işitmeyi algılama çabası iletişim sürecini kolaylaştırmaktadır. Bireylerin işitme cihazından aldığı verim ve yaşam kalitesi arttıkça odaklanma yeteneği atmaktadır. Bu durum doğrudan bireyin akademik hayatındaki başarısının artmasını, iş başarısının artmasını sağlamaktadır.
- Çınlamaya (Tinnitus) etkisi,
Çınlama bireylerde farklı frekans ve şiddette ortaya çıkabilmektedir. Bazı bireylerde çınlama, çevre gürültülerinden bile baskılanırken bazı bireylerde çok şiddetli boyutlara ulaşabilmektedir. Oluşan bu çınlama ve uğultu sesi bireylerin yaşam kalitesini düşürmektedir. Çınlamanın birey üzerindeki etkisini azaltmak için çeşitli terapi yöntemleri kullanılmaktadır. Yeni nesil işitme cihazları bireyin kulağında oluşan çınlama ve uğultu seslerini baskılama özelliğine sahiptir. Her iki kulağında çınlama şikâyeti olup tek tarafta işitme cihazı kullanan bireylerde, işitme cihazı kullandığı tarafta şikayetlerinin azaldığını ya da yok olduğunu belirtirken işitme cihazı kullanmadığı tarafta şikayetlerinin devam ettiği gözlenmektedir.
- Gelişmiş bağlantı özelliklerinden faydalanmaya etkisi,
Dijital işitme cihazları zaman içerisinde pek çok özellik eklenmiş ve eklenmeye devam medikal ürünlerdir. Yalnızca sesleri yükseltmekten öte yaşam konforu sağlayan teknolojik ürünlere dönüşmüştür. İşitme cihazları, akıllı cihazlarla kesintisiz bağlantı sunarak kablosuz iletişim imkânı sunmaktadır. Bu sayede bireyler için iletişim bir engel olmaktan çıkmaktadır. Bilateral işitme cihazı kullanımında bireyler her iki kulağında da doğal sesleri rahatlıkla alabilmektedir.
- Teknik servis süreçlerinde kişiye olan etkisi,
İşitme cihazı, teknolojik ürün olmasından dolayı rutin bakımı ya da arıza durumu olabilmektedir. Bu sebeple cihazların teknik servise teslim edildiği süreçte işitsel aktivasyon durabilmekte, hatta işitme cihazı kullanılmadığı dönemde işitme kaybı ilerleyebilmektedir. Çift kulağa işitme cihazı kullanmak bu süreçte oluşabilecek olumsuz durumların önüne geçmektedir.
Tüm bu bilgiler ışığında, çift taraflı işitme kaybının tanılandığı andan itibaren kalıcı olduğu ya da kısıtlı bir dönem süreceği belli olduğunda işitmeyi amplifiye edecek en uygun yöntem belirlenerek kullanımına başlanmalıdır. Si-Ser İşitme Merkezleri 28 yılı aşkın tecrübesi ve cihazlandırdığı binlerce işitme kayıplı bireyden aldığı güçle işitme cihazı uygulamalarında her zaman olduğu gibi bugün ve yarın da işitme kayıplı bireylere destek vermeye devam edecektir. Sağlıklı günler dileriz.
