İşitme, hayatımızın her aşamasında rolü olduğu gibi trafikte de önemli etkisi vardır. Çevre gürültüsü ve trafik sesi, işitme kayıplı bireyler için rahatsız edici özellikte olabilmektedir. İşitme kayıplı bireyler bu sesleri en az normal işiten bireyler kadar duymalıdır. Bu bireyler sosyal hayatta karşılaşılabilecek sesler ile tekrar tanışmalı, konforunu ve güvenliğini etkileyecek durumlarda herhangi bir engel yaşamamalıdır.
İşitme kayıplı sürücü adayları trafiğe çıkabilmek için ehliyet almaktadırlar. Ehliyet alabilmek için istenen sağlık kontrolleri arasında bireylerin işitme durumu, başlıca değerlendirme kriterlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. İşitme cihazı kullanıcıları ve kullanıcı adaylarının akıllarına “İşitme cihazıyla araba kullanabilecek miyim?” ve “İşitme cihazı ehliyet almama engel olur mu?” soruları gelmektedir. Gelin bu soruların cevaplarını birlikte inceleyelim.
İşitme Cihazıyla Araba Kullanabilecek Miyim?
Kulak kepçesinin (aurikula) her yönden gelen sesleri toplama, filtreleme ve ses lokalizasyonu sağlama gibi fizyolojik görevleri vardır. İşitme kaybı varlığı bu doğal mekanizmanın yeteri kadar çalışmasını engellemektedir. Bunun sonucunda ses kaynağının nerede olduğunu belirlemekte, ses kaynağı yönüne dönmekte ve seslerin filtrelenmesinde zorluklar çekilebilmektedir.
İşitme kaybının trafikteki etkilerine bakacak olursak; bireyler işitme kaybından dolayı trafiğin seyrini etkileyecek bazı sesleri duyamamaktadırlar. Bu durum seyir halindeki araçları ve sürücüyü tehlikeye sokmaktadır. İşitme cihazları ile bu durumun önüne geçmek mümkün olup güncel işitme teknolojisi bireylere doğal ses sunmaktadır.
Dijital işitme cihazları sesleri salt olarak yükseltmekten öte bireyin işitme kaybına, ihtiyaç ve beklentilerine uygun olarak işleyip hastaya sunmaktadır. Mikrofon yönselliği bireylere akustik çevrenin yapısına göre değişiklik imkanı sunduğu için konuşma sesleri, gürültü ve sabit uyaranlara odaklanmayı kolaylaştırmaktadır. Bununla birlikte her iki kulağında işitme kaybı olup tek kulağında işitme cihazı kullanan bireylerin uzaysal algısı azalacak ve genellikle işitme cihazı kullandığı tarafa yönelimi olacaktır. Bu yüzden her iki kulağında işitme kaybı tanısı almış bireylere çift cihaz kullanması önerilmektedir.
Bu bilgiler doğrultusunda işitme cihazı kullanan bireyler; seslerin hangi yönden geldiğini anlama, doğru tarafa yönelme refleksi ve aracın uyarı ve arıza seslerini duyma gibi güvenliği etkileyecek durumların önüne geçmek için işitme cihazını seyir halinde de kullanmalıdırlar.
İşitme Cihazı Ehliyet Almama Engel Olur Mu?
İşitme kayıplı bireyler, ehliyet alıp araç kullanma hakkına sahiptirler. İşitme kaybı olup cihaz kullanan/kullanmayan bireyler için ehliyet alma durumu belirli esaslara göre belirlenmektedir. Bu esaslar;
- Tek kulakta işitme kaybı varlığında;
Bir kulağın normal işitme (hava yolu işitme eşiği 25 dB’den iyi) olması kaydıyla diğer kulağın işitme eşiği en fazla 50 dB olmalıdır.
- Yukarıda tarif edilenden fazla işitme kaybı olan bireylerde; bir kulağı normal işitme olmak kaydıyla, kötü işiten kulağın işitme cihazıyla en fazla 50 dB’lik bir işitme düzeyinin bulunmalıdır.
- Bu esasları karşılayan işitme cihazı kullanıcıları B ve F sınıfı ehliyet alabilirler. Ticari araçları yalnızca işitme cihazıyla kullanabilecekleri belgelerine işlenmektedir.
- Her iki kulağında da işitme kaybı olan bireyler ehliyet almaya hak kazanamazlar.
- İki ve tek taraflı rudimental aurikula (gelişmemiş kulak kepçesi) ve dış kulak yolu atrezisi bulunanlarda iletim tipi işitme kaybı varsa; esas üstte belirtilen maddeye göre değerlendirilir.
- İşitme cihazı kullanan bireyler A1, A2, C, D, E, G sınıfı sürücü belgesi alamaz.
- Otoskleroz, presbiakuzi, skatrisiel otit, timpanoskleroz, kolesteatomlu veya kolesteastomsuz kronik otit, gibi ilerleyici kulak hastalıklarında yukarıdaki şartları taşımak koşuluyla en az 2 yılda bir muayene kaydı istenir.
1 Ocak 2016 tarihine kadar işitme kayıplı bireyler için H sınıfı ehliyet verilmekteydi. H sınıfı ehliyet, bireylerin belirli engel oranına göre verilen ehliyet sınıfıdır. Bu durum 2016’dan itibaren değişmiş olup bireylerin engel oranına değil, engeline uygun nitelikte araç kullanmasına izin verecek ehliyet sınıflarını (A veya B sınıfı) almalarına olanak tanımıştır. Ehliyet yenileme işlemi bu duruma göre belirlenmektedir.
Belirtilen esaslara göre sürücü adayları ehliyet almaya hak kazanmaktadırlar. İşitme kaybı ehliyet almak için yeterli olmayan bireyler, alanında uzman Odyolog/Odyometristlerimize danışarak detaylı bilgi edinebilmekdirler.
Bu doğrultuda, işitme cihazlarının hayatın her noktasında olduğu gibi trafikte de hayat kalitesini arttıran bir ürün olduğu bilinmeli ve işitme kaybının henüz erken döneminden itibaren kullanılmaya başlanılarak oluşabilecek büyük sonuçların önüne geçilmelidir. Si-Ser İşitme Merkezleri 28 yılı aşkın tecrübesi ve her ihtiyaca uygun modelleriyle işitme cihazı uygulamalarında her zaman olduğu gibi bugün ve yarın da işitme kayıplı bireylere destek vermeye devam edecektir. Sağlıklı günler dileriz.
